Siergiej Prokudin Gorski - pionier barwnej fotografii

30 sierpnia 1863 roku w Muromie w obwodzie Włodzimierskim w Rosji przychodzi na świat Siergiej Michajłowicz Prokudin Gorski. Postać niezwykła- inżynier chemik którego pasją stała się fotografia barwna. Jest on powszechnie uznawany za twórcę fotografii kolorowej w której to dziedzinie jest znany głównie jako fotograf Carskiej Rosji. Dziełem jego życia są fotogramy imperium które wykonywał w latach 1905- 1915. Protektorem i admiratorem talentu Gorskiego był sam car Mikółaj II który wyposażył naszego bohatera min. w specjalny wagon kolejowy mieszczący zarówno mieszkanie jak i pracownie wraz ciemnią w którym Gorski przemieszczał się nie tylko po Rosji. Odwiedził on również Austro Węgry portretując  industrializacje i przyrodę tego kraju (słynne zdjęcie generatorów Budapeszteńskiej elektrowni).

Siergiej Prokudin Gorski uzyskał od cara specjalny glejt który umożliwiał mu dostęp do wszystkich terenów które chciał uwiecznić na swoich zdjęciach. A było to bardzo szerokie spektrum. Artysta uwieczniał zarówno przyrodę jak i mieszkańców zmieniającego się imperium, jego industrializacje oraz zabytki przeszłości. Powstało wtedy jedyne w swoim rodzaju archiwum rosyjskiego świata w starym stylu. Wraz z nastaniem czasów rewolucji Prokudin Gorski opuszcza w roku 1918 Rosję udając się podróż po Skandynawii a później Anglii. Nie przypuszcza że do Rosji nie powróci już nigdy. Szczęśliwym trafem zabiera ze sobą archiwum fotograficzne. Po tym jak dowiaduje się o śmierci swych protektorów- rodziny carskiej przenosi się do Paryża gdzie mieszka do swej śmierci 27 września 1944 roku. Udziela się tam w rosyjskiej diasporze powstałej po upadku caratu. W roku 1948 cenne liczące 2634 fotografie zbiory Gorskiego kupuje Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych która udostępnia je wszystkie na swej stronie internetowej. Jeszce parę słów o technice wykonywania zdjęć którą opatentował Gorski. Fotograf wykonywał prawie synchronicznie trzy zdjęcia monochromatyczne uwiecznianego obiektu. Każde z nich przy użyciu innego filtru.

Następnym etapem było równoczesne naświetlanie negatywu lampami dającymi wrażenie pełnej gamy barw. Była to technologia niezwykle pracochłonna i skomplikowana. Twórca eksperymentował również z wywoływaniem na papierze tak naświetlanych filmów. Zdjęcia bywały poruszone z uwagi iż wykonywano (trzy naświetlenia) je nierównocześnie. Współcześnie dzięki dygitalizacji i obróbce komputerowej zdjęcia uzyskały kształt taki jaki widział w obiektywie swego aparatu Siergiej Michajłowicz Prokudin Gorski. Typowa klisza szklana Gorskiego w zbiorach Biblioteki Kongresu ma wymiar 8x 8 cm, a jest ich w zbiorach 2634- nie wszystkie kolorowe. Tych ostatnich jest tylko kilkadziesiąt. Perełek świata w stary stylu. My prezentujemy tu 50 z nich. Zdjęcie nr.45 przedstawia widok  Soboru Dimitriewskiego na górze Vladymir na oryginalnej kliszy przed jej dygitalizacją. (TP)