Polskie banknoty z lat 1975-1989

W 1975 r. NBP rozpoczął emisję nowych banknotów z serii "Wielcy Polacy". Wraz ze zmieniającą się na niekorzyść sytuacją gospodarczą i wzrastającą inflacją stopniowo ustanawiano coraz to wyższe nominały. 13 grudnia 1981 r. po wprowadzeniu stanu wojennego ukazały się banknoty 10 i 20 złotowe datowane na 1 czerwca 1982 r. Ich zadaniem było zastąpienie bilonu. Banknot dumnie przedstawiający godło PRL-u o nominale 200 000 zł z datą 12 grudnia 1989 zamykał serie pt. „Wielcy Polacy”. Ciekawostką może być fakt, iż bardzo szybko został on wycofany z obiegu. Głównym powodem było nieprawidłowe zabezpieczenie banknotu przed jego sfałszowaniem.

Na polskich banknotach widnieją zasłużeni dla ojczyzny wybitni rodacy. Możemy znaleźć na nich wizerunki polskich generałów, naukowców, władców piastowskich, światowej sławy kompozytorów, poetów, pisarzy. Są to Józef Bem, Romuald Traugutt, Karol Świerczewski, Ludwik Waryński, Jarosław Dąbrowski, Tadeusz Kościuszko, Mikołaj Kopernik, Mieszko I i Bolesław Chrobry, Fryderyk Chopin, Stanisław Wyspiański, Maria Curie-Skłodowska, Stanisław Staszic oraz Stanisław Moniuszko.

Jak widać oprócz naprawdę wybitnych Polaków znalazły się tam postacie zasłużone dla ruchu robotniczego, a nawet kontrowersyjne jak gen. Świerczewski. Banknoty były też odzwierciedleniem polityki. Widnieją na nich pierwsi Piastowie, a brak tam np. Jagiellonów. Wiadomo, że Piastowie byli wygodni dla propagandy, gdyż granice ich państw pokrywały się znacząco z granicami PRL, natomiast jagiellońska ekspansja na wschód była niewygodna dla władzy ludowej. Banknoty z lat 1975-1989 było nieco lepiej zabezpieczone przed fałszerstwem niż wcześniejsze z lat 40. i 50. Oczywiście zdarzały się podróbki, ale przestępcy skupiali się raczej na fałszerstwach walut zachodnich, głównie marek i dolarów.

Po upadku PRL inflacje nie zmalała. Bank centralny był zmuszony wypuścić wyższe nominały, kontynuując niejako serię "Wielcy Polacy". Gdy sytuacja gospodarcza nieco się ustabilizowała nadszedł koniec starych banknotów. W 1995 r. do obiegu została wprowadzona nowa seria banknotów polskich. Przyczyną tego zjawiska była denominacja pieniądza, która miała charakter ekwiwalentny. Złoty został zdenominowany w stosunku 10'000 do 1. 1 stycznia 1995 roku wprowadzono nominały 10,20, 50. Z kolei banknoty w wysokości 100 i 200 weszły w obieg z dniem 1 czerwca 1995. Na dzisiejszych banknotach widnieje data 25 marca 1994 r. Banknoty z lat 1974 – 1993 można było wymieniać do końca 2010 r., natomiast prawną walutą płatniczą były do końca 1996r.

Po 31 grudnia 2010 r. pieniądze będące w obiegu przed dewaluacją straciły swoją wartość nominalną. Dziś mogą być jedynie pamiątką, chociaż niektóre z nich osiągają na aukcjach internetowych cenę kilkadziesiąt, a nawet kilkaset złotych. Nie brakuje jednak w Polsce kolekcjonerów interesujących się historią starych monet i banknotów.  Dla nich mają one wartość nie tylko naukową, ale przede wszystkim sentymentalną.

Anna Dębska